‘Iedereen telt hier mee’

Of je nou zorg en/of begeleiding nodig hebt of niet, iedereen woont in de Texelse wijk De Tuunen door elkaar. De opzet van de wijk is gebaseerd op het idee van positieve gezondheid. Zingeving en meedraaien in de maatschappij spelen daarin een grote rol.

Een buurman die een oogje in het zeil houdt, dat was Tineke Mosk niet gewend toen ze nog aan de overkant woonde. De overkant is Texels voor dat deel van Nederland waar je met de veerboot naartoe gaat. Tineke Mosk (75) komt oorspronkelijk van het eiland en woonde jarenlang in onder meer Amsterdam en Nijmegen. Tot ze 3 jaar geleden neerstreek in Buurtskap De Tuunen, een nieuwbouwwijk aan de oostkant van Den Burg.

Tineke: ‘Als mijn buurman langsloopt, dan zwaait hij altijd naar me en ik zwaai terug. Maar op een dag deed ik dat niet. Dat vond hij vreemd en daarom kwam hij poolshoogte nemen. Hij zag mij op een vreemde manier op de bank zitten en klopte hard op het raam. Daar schrok ik wakker van – ik was gewoon in slaap gevallen en er was verder niks aan de hand. Ik woon alleen en ik vind het fijn dat iemand zich zorgen maakt en daadwerkelijk checkt of alles in orde is.’

Bewoners die elkaar kennen

Dit voorval lijkt misschien heel normaal en dat zou het natuurlijk ook moeten zijn. Maar het is wel typerend voor de geest die door deze wijk waait. En die we daar heel bewust bevorderen, vertelt Christine Groen, projectmanager Wonen bij woningcorporatie Woontij.

‘Corporaties worstelen met de vraag hoe ze inclusieve buurten moeten realiseren. Mensen met bijvoorbeeld verslavingsproblematiek of dementie worden minder snel dan vroeger opgenomen in een zorginstelling en blijven in de wijk wonen. Voor de sociale cohesie is het belangrijk dat bewoners elkaar kennen. In De Tuunen ging het nog een stapje verder en waren de oorspronkelijke bewoners betrokken bij de opzet van de wijk en staan zij achter het gedachtengoed.’

Christine geeft als voorbeeld een buurman met autisme. ‘Als jij niet weet dat hij autisme heeft dan snap je niet waarom hij jou niet teruggroet. Als dat wel bekend is, kun je zijn gedrag beter plaatsen. Als je elkaar kent, worden sociale problemen beter bespreekbaar. Daarom willen we er in De Tuunen voor zorgen dat mensen makkelijk verbinding kunnen maken door samen activiteiten te ondernemen.’

Van de uiteindelijk 140 woningen die er komen te staan, zijn er 100 van woningcorporatie Woontij. De rest is vrijesectorhuur en koop. 20 sociale huurwoningen hebben een zorglabel, vertelt Joost Heerschop, hij is namens zorginstelling de Raphaëlstichting directeur van 3 zorgboerderijen (al spreekt hij zelf liever van sociale firma’s).

Een van die firma’s is de Novalishoeve in het Texelse dorp Den Hoorn. Daar werken zijn cliënten – mensen met een licht verstandelijke beperking, een psychiatrische aandoening of een combinatie van beide – op het melkveebedrijf, in de tuinbouw of in de winkel of lunchroom, waar zelfgemaakte zuivelproducten worden verkocht.

Sommige cliënten wonen in woongroepen op de Novalishoeve en in Den Burg. Joost wil degenen die eraan toe zijn, laten doorstromen naar een vorm van zelfstandig wonen. Dat kan nu in De Tuunen, in de woningen met een zorglabel. 10 ervan worden gehuurd door de Novalishoeve, daar kunnen cliënten zelfstandig wonen. De andere 10 huurt het Huis van tante Jans, een zorginstelling voor mensen met dementie.

Het moestuinoverleg

‘De opzet van De Tuunen is gebaseerd op het idee van positieve gezondheid’, zegt Joost. ‘Dat is een brede kijk op gezondheid, die werd ontwikkeld door voormalig huisarts en onderzoeker Machteld Huber. Gezondheid heeft in die visie niet alleen te maken met lichamelijke gezondheid, maar ook met zingeving en kunnen meedraaien in de maatschappij.’ Daarom worden in De Tuunen allerlei gezamenlijke activiteiten ontplooid. Zo zijn er gemeenschappelijke tuinen, die die alle bewoners samen met elkaar inrichten en onderhouden.

De bewoners zijn er voor elkaar, zegt Joost: ‘Een van mijn cliënten helpt 2 keer per week bij de koffieochtend voor dementerenden en maakt een wandeling met hen. Een ander werkt bij de moestuin en notuleert bij het moestuinoverleg. Zo heeft hij mensen om zich heen en voelt hij zich gezien. Hij heeft een psychiatrische aandoening, waarvoor hij in het verleden 2 keer per jaar werd opgenomen. Maar sinds hij hier woont heeft hij geen terugval meer gehad. Dat zegt iets over wat zingeving met iemand doet.’

- Lees verder na de foto’s -

Samen aan de slag

De Tuunen functioneert nu 3 jaar en Heerschop is positief over wat er tot nu toe is bereikt. ‘Ik word enthousiast als cliënten niet meer als cliënten gezien worden, maar als buurtbewoners die volop meedraaien in deze kleine samenleving’, zegt Joost.

Christine deelt zijn enthousiasme: ‘Ik ben eigenlijk verrast hoe goed het gaat, want door corona kwam de participatie voor een groot deel stil te liggen. Maar gelukkig kwam er daarna toch veel op gang en zijn alle bewoners samen aan de slag gegaan met hun ideeën, zoals het inrichten van de tuinen. Inmiddels is er ook een buurtvereniging, die veel organiseert, zoals een kerstborrel, zwerfvuil opruimen, een burendag en noem maar op.’

Het succes van De Tuunen is niet onopgemerkt gebleven. Uit heel het land komen collega-woningcorporaties en andere belangstellenden op bezoek om met eigen ogen te zien hoe Woontij, de Novalishoeve en het Huis van tante Jans aan inclusie en sociale cohesie werken.